ΠΕΛΛΕΝΗΣ ΚΛΕΑΡΧΟΣ


Ο Κλ. Πελλένης, από την Ελάτη Ζαγορίου, υπηρέτησε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός Μηχανικού στο αλβανικό μέτωπο. Ήταν επικεφαλής της ομάδας που ανατίναξε τη γέφυρα των Κτισμάτων (γέφυρα Γκόλα) την αυγή της 28ης Οκτωβρίου 1940, σύμφωνα με το σχέδιο της VIII Μεραρχίας. Τιμήθηκε με το Αριστείον Ανδρείας
[Αποστολέας: Κωνσταντίνος Χρ. Κωστούλας].

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Μεραρχίας, πήγαμε στην περιοχή Κακαβιάς, τον Μάιο 1940, με τον μόνιμο ανθυπολοχαγό Μηχανικού Νικόλαο Διαμάντη για την προετοιμασία των εργασιών υπονόμευσης γεφυρών και στροφών του δρόμου σε περίπτωση Ιταλικής επιθέσεως.
Αφού έγινε αυτό, εγκαταστάθηκα με μια διμοιρία κοντά στη γέφυρα Κακαβιάς, ή Γέφυρα Γκόλα, όπως λεγόταν από τη γειτνίαση με το ομώνυμο Χάνι του Γκόλα.
Ήταν όλα έτοιμα για μια τέτοια δουλειά και είχαν τοποθετηθεί οι απαιτούμενες ποσότητες δυναμίτιδας, τα ανάλογα φυτίλια (βραδύκαυστα και ακαριαία) και εμπυρεύματα, και τα τοποθετήσαμε σε θέση σε ένα αμπρί που κατασκεύασα 30-40 μέτρα από τη γέφυρα, για να μη πάθουν καμιά ζημιά από τη βροχή και τον καιρό.
Με δική μου πρωτοβουλία, και για λόγους μεγαλύτερης ασφάλειας, ζήτησα και μου έστειλαν και μία συσκευή Μπουλανζέ, εφεδρικής, ηλεκτρικής πυροδότησης για μεγαλύτερη ασφάλεια και κάναμε τις ανάλογες συνδέσεις.
Στην περιοχή αυτή της Κακαβιάς, και προς τα σύνορα, το μηχανικό είχε τοποθετήσει πάνω στο δρόμο και εμπόδια από σιδηροδοκούς.
Θέλω να σημειώσω ιδιαίτερα την αξιοθαύμαστη ικανότητα και αποτελεσματικότητα των επιτελών της Μεραρχίας Δρίβα, Πετρουτσόπουλου, Ξένου και Φασόη, καθώς και των υπευθύνων Πυρονολικού Μαυρογιάννη και Ασημακόπουλο, για όλη την προπαρασκευαστική δουλειά που έκαναν στην αμυντική οργάνωση των θέσεων τόσο στην προκάλυψη όσο και κατά τις επιχειρήσεις και μετά την εισβολή των Ιταλών σε όλο το βάθος μέχρι το Καλπάκι. Εκεί δίπλα στη γέφυρα ήταν το Χάνι του Γκόλα, το οποίο δούλευε και πίναμε κανένα καφέ ή κανένα τσίπουρο με μεζεδάκια. Μια φορά, θυμάμαι, πέρασε ένας Ιταλός πρεσβευτής που μιλούσε καλά τα Ελληνικά και γελώντας μού είπε:
«Έναν περίπατο θα κάνουμε, τι να κάνετε;»
Του απάντησα ήρεμα με ένα: «Θα δούμε».
Στον καταυλισμό μας μία φορά ήρθε και ο Διοικητής της Μεραρχίας, ο στρατηγός Χαράλαμπος Κατσιμήτρος, που μας έκανε επιθεώρηση, και σε παράταξη μάλιστα παρουσιάσαμε και όπλα.
Στη θέση αυτή της Κακαβιάς, όπου είχα εγκαταστήσει τη διμοιρία μου, είμασταν συνεχώς σε κατάσταση ετοιμότητας.
Τις τελευταίες μέρες πριν την 28η Οκτωβρίου 1940, όλα έδειχναν πως ο πόλεμος πλησίαζε και σχεδόν δεν κοιμόμασταν.
Ο Τομεάρχης αντισυνταγματάρχης Μαρδοχαίος Φριζής ερχόταν συχνά από το Χάνι Δελβινάκι που ήταν η έδρα του, με τα αυτοκίνητο Bedford που είχε, και μου έκανε παρέα, γιατί γνώριζε την συνεχή αγρυπνία μας. Αυτό μου έμεινε πράγματι αλησμόνητο και διατηρώ άσβηστη αυτή την ανάμνηση από τις ώρες εκείνες τις παραμονές της Ιταλικής εισβολής.
Είχαμε υπονομεύσει και άλλα σημεία του δρόμου μέχρι το Χάνι Δελβινάκι, σε γεφύρια μικρά και σε επίκαιρες στροφές σε 10 σημεία εστίες.
Όλα ήταν προετοιμασμένα στην εντέλεια όταν έφθασε εκείνη η ώρα. Και οι Ιταλοί επίσης προετοιμάζονταν. Τις τελευταίες μέρες είχαν οργανώσει και παρατηρητήρια κοντά στα σύνορα και είχαν απλώσει και τηλεφωνικές γραμμές. Κάποιες από αυτές που επεσήμανα, πήγα κρυφά και τις έκοψα.
Το πρωΐ εκείνο είμασταν σε επιφυλακή. Μας είχαν ειδοποιήσει νωρίτερα να είμαστε έτοιμοι.
Δόθηκε μάλιστα εντολή και άνοιξα ένα σφραγισμένο φάκελο με οδηγίες. Μάζεψα τους στρατιώτες μου, τους ενημέρωσα, μοίρασα ξηρά τροφή και περίμενα. Είχα συνεχή τηλεφωνική εποκοινωνία με το Χάνι Δελβινάκι με τον Φριζή, και ήμουν έτοιμος.
Από τα σύνορα ακουγόταν μεγάλη φασαρία από τις μοτοσυκλέτες και τα μηχανοκίνητα των Ιταλών που ετοιμάζονταν για την εισβολή. Εκείνη την ώρα ένοιωθα πράγματι μεγάλη την ευθύνη και αγωνιούσα για την επιτυχία της επιχείρησης ανατίναξης της γέφυρας.
Εγώ, ένας έφεδρος ανθυπολοχαγός, είχα αναλάβει ένα μεγάλο φορτίο, που μου είχαν εμπιστευτεί οι ανώτεροί μου αυτή την κρίσιμη ώρα, που μετά τόσον καιρό αναμονής περίμενα εκεί στην ερημιά. Ήταν μεγάλη η ώρα, ατελείωτη. Και περίμενα στο ακουστικό του τηλεφώνου καθώς ακούγονταν να πλησιάζουν οι Ιταλοί.
Μόλις δόθηκε η εντολή για την πυροδότηση από τον Φριζή, έκανα τον σταυρό μου κι άναψα τα φυτίλια, ενώ συγχρόνως οι βοηθοί μου χειρίζονταν από το αμπρί τον ηλεκτρικό μηχανισμό. Όλα λειτούργησαν όπως είχαν ετοιμαστεί, για να αισθανθώ εκείνη τη στιγμή την ικανοποίηση της επιτυχίας και της εκπλήρωσης του καθήκοντος.
Και έγινε η μεγάλη έκρηξη με εκκωφαντικό θόρυβο, που δεν τον περίμεναν και οι προελαύνοντες Ιταλοί, οι οποίοι από την ώρα εκείνη, που ήταν περίπου έξι παρά πέντε το πρωΐ στις 28 Οκτωβρίου 1940, σφυροκοπούσαν με το πυροβολικό τους όλες τις θέσεις των τμημάτων προκαλύψεως και όλα τα γνωστά δρομολόγια και μονοπάτια.
Έγινε η ανατίναξη της γέφυρας Γκόλα, και συγχρόνως από άνδρες της διμοιρίας μου που ήταν στα άλλα σημεία υπονομεύσεων ανατινάσσονταν μικρά γεφύρια και κρίσιμες θέσεις του δρόμου. Από τις δέκα περίπιυ εστίες λειτούργησαν 4-5.
Και άρχισε αμέσως η σύμπτυξη της δύναμης. Είναι γεγονός ότι οι περισσότεροι στρατιώτες έφυγαν μετά την μεγάλη έκρηξη προς Χάνι Δελβινάκι, όπως προβλέπονταν και το γνώριζαν, κάπως βιαστικοί και ίσως φοβισμένοι. Δεν ήταν δα και εμπειροπόλεμοι.
Η έκρηξη ήταν μεγάλη και τρομακτική και για τους στρατιώτες μου και περισσότερο για τους κατοίκους των χωριών της μεθορίου γραμμής. Έμεινα τελευταίος με δύο στρατιώτες βοηθούς, και ακολουθήσαμε και εμείς επιλέγοντας απυρόβλητη διαδρομή, την οποία γνωρίζαμε καλά, προς Χάνι Δελβινάκι, όπου ήταν η έδρα του Τάγματος Δελβινακίου και όπου φθάσαμε γύρω στις 12 με 1 το μεσημέρι, κατάκοποι και ταλαιπωρημένοι.
Ήταν σημαντικό που συμπτυχθήκαμε έστω και λίγο άτακτα, αφού είχαμε εκτελέσει με ακρίβεια την αποστολή μας για την οποία είμασταν προετοιμασμένοι από τον Μάιο, αλλά και χωρίς καμία απώλεια, κάτι που το ζητούσε η Διοίκηση της Μεραρχίας. Και αυτό ήταν μία ακόμη επιτυχία και ανακούφιση για μένα, ότι δεν έχασα ούτε έναν άνδρα της διμοιρίας.
Είχα ολοκληρώσει την αποστολή μου και είχα εκτελέσει το καθήκον μου μέχρι του τελευταίου σημείου του σχεδίου αντίστασης στην προκάλυψη, τις πρώτες ώρες, την πρώτη μέρα του πολέμου.