ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ


Ο Ελ. Χατζηδάκης έλαβε μέρος στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο ως δεκανέας διαβιβαστής, στο όρος Τομόρι, στην ευρύτερη περιοχή του Μπερατίου. Το συνεργείο του διέθετε κινητές μεγαφωνικές εγκαταστάσεις, τις οποίες μετέφερε με μουλάρια απέναντι από τις ιταλικές γραμμές. Με αυτές απευθύνονταν στους Ιταλούς τραγουδώντας, παροτρύνοντάς τους να επιστρέψουν στη χώρα τους και περιπαίζοντας ή χλευάζοντάς τους, στο πλαίσιο του ψυχολογικού πολέμου. Μέλη του συνεργείου ήταν οι ηθοποιοί Λάμπρος Κωνσταντάρας και Αλέκος Λειβαδίτης, ο τραγουδιστής Πάνος Βισβάρδης και οι Σπύρος Βαβανάτσος και Πλάτων Διαμαντόπουλος
[Αποστολέας: Δημ. Χατζηδάκης].

28-3-41
Εσηκωθήκαμεν και κατόπιν ετραγούδησαν από τα μεγάφωνα οι Βισβάρδης, Κωνσταντάρας, Λειβαδίτης και διάφοροι άλλοι για την ψυχαγωγίαν των στρατιωτών μας. […]

30-3-41
Ξυπνήσαμε και εμάθαμε ένα ευχάριστο γεγονός. Θ.Μ.Σ.Λ.Ν. [σσ. θάνατος Μουσολίνι].

2-4-41
Το πρωί εσηκωθήκαμε στις 7 και με πολλές προφυλάξεις διά του χαρακώματος εφθάσαμε σε βράχο όπου παραμείναμε έως τας 8 το βράδυ, όπου και τοποθετήσαμε το μηχάνημα. Μετά το πέρας της εργασίας ήρχισεν σφοδρός κανονιοβολισμός, τα βλήματα των οποίων έσκαζαν επάνω από τα κεφάλια μας. Κρυμμένος κάτω από ένα απυρόβλητο βράχο άκουγα τις οβίδες να σκάνε από επάνω μου, χώματα και θραύσματα έπιπταν επάνω στο αντίσκηνό μου όπου ευρισκόμουν κάτω από τον βράχο, η πίεσις του αέρος από τας εκρήξεις των οβίδων ήτο τόση ώστε ενόμιζε κανείς ότι θα του κτυπούσε το κεφάλι στον τοίχο. Επεράσαμε 1½ ώρα αγωνίας ώσπου κατά τας 12 μ.μ. να φορτώσουμε και να φύγωμε. Στο δρόμο που εβαδίζαμε όλο επεισόδια, αναποδογύρισμα του μουλαριού παραπατήματα λόγω του σκότους επατούσαμε στα νερά και στις λάσπες, ακολουθήσαμε κατόπιν ένα μονοπάτι λάθος και ξαναγυρίσαμε πίσω, ατελείωτες χαράδρες μονοπάτια αδιάβατα κατηφοριές και ανηφοριές ατελείωτες, γλιστρήματα και παραπατήματα επικίνδυνα και τέλος ένα γλίστρημα του μουλαριού με τις μπαταρίες έξαφνα το είδαμε να κατρακυλά σε μία χαράδρα 30 μ. Αποτέλεσμα ήτο να σπάση ή μία μπαταρία και το μουλάρι να μη πάθη τίποτε. […]

20-4-41
ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ. Την μεγαλυτέρα εορτή της Χριστιανοσύνης την διερχόμεθα στο Λεσκοβίκη. […] Περί ώραν 6½ αναχωρούμε διά την Κόνιτσαν όπου εφθάσαμε μετά 9ωρον συνεχήν κοπιαστικήν πορείαν. Περί ώραν 10ην διερχόμεθα την γέφυραν των συνόρων μας. Ο ενθουσιασμός είναι μεγάλος που πατάμε ελληνικό χώμα αλλά και το θέαμα των σκοτωμένων ζώων από τα αεροπλάνα τραγικό. Διά πρώτην φοράν εκουράσθηκα τόσο λόγω της άνευ διακοπής πορείας μας. Στας 4 π.μ. εκοιμηθήκαμε σ’ ένα σχολείο κάτω από μία σκάλα.

29-4-41
Το πρωί αφού επερπάτησα λίγο ανέβηκα σ’ ένα κανόνι γερμανικό αλλά μετά 3-4 χιλιόμετρα με εκατέβασαν. Χωρίς να χάσω καιρό σκαρφαλώνω στη σκάρα ενός επιβατικού αυτοκινήτου και μας έφερε μέχρι την Μάνδρα οπότε μας εκράτησαν οι Γερμανοί το αυτοκίνητο. Απ’ την Μάνδρα μέχρι το Βοτανικό κατόπιν ήλθα πεζή (28 χιλιόμετρα) οπότε επήρα το τραμ και με έφερε σπίτι μου κατά τας 7 το απόγευμα.

ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑΣ
ΛΗΞΙΣ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΒΑΣΑΝΩΝ

Αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Ελ. Χατζηδάκη, στο οποίο παρατίθενται επιγραμματικές αναφορές − ενίοτε με σκοπίμως ασαφή φρασεολογία [ενδεικτικά: «δοκιμή» αντί «εκπομπή»].