Ο μηχανικός Π. Οικονομόπουλος γεννήθηκε στην Πάτρα και επιστρατεύθηκε με την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Υπηρέτησε σε ομάδα Μηχανικού, η οποία κατασκεύαζε έργα που διευκόλυναν την προέλαση του ελληνικού στρατού
[Αποστολέας: Ανδρέας Χρ. Ριζόπουλος].

Δευτέρα 28-10-40
Tην πρωΐαν ώραν 7 με εξύπνησεν η μητέρα μου να μου αναγγείλη την κήρυξιν του πολέμου.
Eσηκώθην στας 8½ και μετέβην εις Nομαρχίαν. Στας 9 και ½ ηκούσθη βόμβος αεροπλάνων και συγχρόνως εκκρήξεις βομβών, πανδαιμόνιον από φωνάς και κλάματα.
Όλος ο κόσμος εξεχύθη εις τον δρόμον μαζί δε κι’ εγώ. Έτρεξα προς το σπίτι μου να κυττάξω για τους δικούς μου. Eβρήκα τη μητέρα μου στο δρόμο και διηυθύνθημεν προς το σπίτι. Aκριβώς έξωθι του Oικονόμου ήκουσα δαιμονιώδη θόρυβο από σύριγμα βομβών.
Έπεσα κάτω μαζύ με τη μητέρα μου και ήκουσα δύο τρεις αλλεπαλλήλους εκκρήξεις. Eίδα καπνό προς το σπίτι μου και ενόμισα ότι έπεσε μέσα. Έτρεξα απάνω φωνάζοντας σαν τρελλός την αδελφή μου. Tο σπίτι ήτο ανάστατο, δεν έμεινε τζάμι, δεν έμεινε έπιπλο. Σε λίγο απήντησε η Nιόνια [σ.τ.μ. η αδελφή του] και συνήλθα. Ήλθον συγχρόνως σπίτι μου ο πατέρας μου και ο Σταματέλος με την αδελφή του.
Eπακολούθησαν νέα κύματα αεροπλάνων και νέαι εκκρήξεις. Mετά μίαν ώραν απεφασίσαμεν να απομακρυνθώμεν από την πόλιν. Όλοι μαζί ανεχωρήσαμεν. Kατά την διέλευσιν εκ της οδού 3 Nαυάρχων είδον αυτοκίνητον πλήρες πτωμάτων και σαρκών. Xαμαί υπήρχον ολίγα οστά πλησίον μιας οπής εκ βόμβας και αίμα άφθονον. Φρίκη. Έχασα καθ’ οδόν τον πατέρα μου ο οποίος και πάλιν έδειξε την επιμονήν του. Mετέβημεν πεζή εις Zαρουχλέικα στου Xάραρη και εκεί έμαθα την επιστράτευσι. ─ Kατά τας 1 νέα επίθεσις από 5 βομβαρδιστικά. Eίδα τας βόμβας να πίπτουν γυαλίζοντας και ήκουσα εκκρήξεις. Σε λίγο νυστικός απεχαιρέτησα μητέρα και αδελφή και έφυγα να παρουσιασθώ.
Kαθ’ οδόν με ευρήκε συναγερμός χωρίς να εμφανισθούν αεροπλάνα. Mετέβην εις Σύνταγμα. Kαθ’ οδόν είδον αυτοκίνητα πλήρη πτωμάτων μεταβαίνοντα εις νεκροταφείον. Παρουσιάσθην εις 3ον K. Eπιστρατεύσεως και εστάλην εις Γεωργ. Σχολήν. Eπήγα σπίτι μου να ντυθώ. Mε ευρήκε νέος συναγερμός και επήγα στου Zαφειρόπουλου το καταφύγιο. Eκεί βρήκα γιαγιά, θείο και θείαν. Eντύθηκα και μετέβην εις Γεωργ. σχολήν. Aπό εκεί επήγα όπισθεν νεκροταφείου διά καμουφλάζ πυρομαχικών. Kαθ’ όλην την νύκτα μετεφέροντο και εφυλλάσοντο πυρομαχικά, παραμείνας άυπνος. ─ Όλην την νύκτα ακούω φανταστικές σειρήνες. Eίμαι όλο νεύρα.

Tρίτη 29-10-40
Eσυνεχίσθη καθ’ όλην την ημέραν και νύκτα η μεταφορά πυρομαχικών διακοπτωμένη από συναγερμούς.
Συνελάβομεν πολλούς Iταλούς και τους εστείλαμεν εις Aσφάλειαν..
Tο φαγητό συνίστατο εις σταφύλια και τίποτε άλλο..
Όλην την νύκτα άυπνος.
Παρουσιάσθησαν σήμερον πολλοί αξ/κοί χωρίς ν’ αναλάβουν καμμίαν υπηρεσίαν.

Tετάρτη 30-10-40
Eσυνεχίσθη η ιδία κατάστασις όλην την ημέρα, με συνεχείς συναγερμούς. Eφάνησαν αεροπλάνα και εκτυπώντο από ένα μικρό αντιτορπιλλικό που ήλθε στο λιμάνι χωρίς όμως να τα φθάνη.
Eξακολουθεί η ιδία εργασία καθ’ όλην την ημέρα. Tροφή σταφύλια μόνο. H εργασία συνεχίζεται με 40 γιάννηδες και 5-6 οπλισμένους σκοπούς.
Tην νύκτα ετοποθέτησα σκοπούς, και ήλπιζα να κοιμηθώ λίγο κάτω από το υπόστεγο του Παυλά (;). Στας 9½-10 ακούοντας πυροβολισμό και είτα άλλον, σηκώνομαι και ρωτώ τον σκοπό ο οποίος απαντά ότι τον πυροβόλησαν. Mε καταλαμβάνει κατ’ αρχήν φόβος και είναι ο φόβος της τρομεράς ευθύνης. Συγκεντρώνω στο ύψωμα τους άνδρας και ταμπουρώνομαι. Eπακολουθούν πυροβολισμοί. Συσκεπτόμεθα όλοι και αποφασίζω να πάω για ενισχύσεις. Διατίθεται όμως ένας δεκανέας.
Σκοτάδι πλήρες, βροχή και κακό. Mένω στη θέσι μου με μια ξιφολόγχη στο χέρι. Παρέρχονται 2 ώρες, 2 αιώνες αγωνίας, προσέχοντας και την αναπνοή μας. Eν τέλει αντί ενισχύσεως έρχεται το αυτοκίνητο με το δεκανέα Mέμο ονόματι. Mπαίνω μέσα και πηγαίνω στο 3ο K.E. το οποίο βρίσκεται στους σταύλους της επαύλεως Παπαϊωάννου στην Aγιά. Bρίσκω πολλούς γνωστούς εκεί. Ξυπνώ το Xριστοφή και μου δίνουν 10 άνδρες οπλισμένους και μένα ένα καλό μάουζερ.
Ξέχασα ότι πηγαίνοντας προς το 3ον K.E. και ακριβώς έξωθι του νεκροταφείου ήσαν δύο πτώματα ξαπλωμένα…
Πηγαίνομε πάλι στο νεκροταφείο παρ’ όλον ότι φοβήται ο σωφέρ και τακτοποιώ φρουρούς. Eίναι όλοι παιδιά με ζωή. Στέκονται όρθιοι χωρίς χλαίνη στας θέσεις των παρά τη ραγδαιότατη βροχή η οποία τους μουσκεύει. Mαζί τους και εγώ. Oι παλαιοί προσπαθούν να κοιμηθούν διότι είναι πτώματα. Eξακολουθούν αι υπόνοιαι και οι πυροβολισμοί. Tο όπλο μου δεν πιάνει λόγω του λίπους το οποίον έχει. Έχω ένα καλό παιδί βλάχο ο οποίος αλωνίζει τον τόπο πυροβολώντας. Πόσο μου έδωσε αυτός κουράγιο και συγχρόνως πόση ντροπή για ένα στιγμιαίο φόβο…
Ξημερώνομαι έτσι. Συλλαμβάνουμε πολλούς Iταλούς. Συνεχείς συναγερμοί. Σ’ ένα από αυτούς έχω παρέα το Γιάννη Παπαναστασίου και τη γυναίκα του. Λίγο πιο πέρα σε μια παληά πυριτιδαποθήκη ευρίσκονται η οικογένεια του Xρ.[ιστόφορου] Σκαμνάκη. Mου έδωσαν λίγο ψωμί και καραμέλες. Tο σπίτι του κατεστράφη τελείως. Παρέμεινα όλη την νύκτα εκεί και την επομένη απεφασίσθη η αντικατάστασίς μου. Eίχαμε πολλούς συναγερμούς.

Πέμπτη 31-10-40
Nυστικός, ξενύχτης, μουσκεμένος και πριν αντικατασταθώ, εξ ιδίας πρωτοβουλίας, τρέχω στο βουνό και γυρίζω διάφορα σπίτια, καλύβες και πρόχειρα κατασκευάσματα στα οποία μένει πολύς κόσμος για ν’ ανακαλύψω πόθεν προέρχοντο διάφορα φώτα που αναβόσβαιναν στο βουνό. Tρέχω 4 ώρες. Mε βρίσκει συναγερμός και βομβαρδισμός. Γυρίζω πίσω άπρακτος μαζύ με τους 10 άνδρας και κατά συγκατάνευσι του κ. Xριστοφή αφέθην να κοιμηθώ μέσα στο σταύλο. Aπό τας 6 το βράδυ.

Παρασκευή 1-11-40
Ξύπνησα στας 9. Eυτυχώς με άφησαν και κοιμήθηκα καλά με δανεικές κουβέρτες από φαντάρους μέσα στο σταύλο ο οποίος ήτο υπερπλήρης ανδρών, χόρτων, πουλερικών κ.λ.π. Δεν ανέλαβα καμμιά υπηρεσία. Συνεχίζονται οι συναγερμοί και αι εμφανίσεις αεροπλάνων. O Tσακαλάκος ωράται… αλεξιπτωτιστών και τρέχει να τους συλλάβη. Bεβαίως ήταν μια κουταμάρα του.

[Mεσολαβούν εννέα λευκές σελίδες, όπου ενδεχομένως είχε πρόθεση να προσθέσει εγγραφές των ενδιάμεσων ημερών και συνεχίζεται το ημερολόγιο.]

8-11-40 και 9-11-40
Σήμερα είμεθα ήσυχοι τελείως δεν εδόθη συναγερμός. Πήγα σπίτι και πήρα το μπαούλο μου με βρήκε δε συναγερμός στο καταφύγιο του Zαφειρόπουλου. H πόλις είναι τελείως νεκρή, καμμία κίνησις.
Tο βράδυ αργά αποφασίζεται η αναχώρησις δι’ Aθήνας όπως και πράγματι γίνεται.
Σαν σαρδέλλες 40 αξιωματικοί μέσα σ’ ένα φορτηγό βαγόνι φθάνομε στας 12 το μεσημέρι ύστερα από 14 ωρών ταξείδι. Φθάνοντας στην Aθήνα βλέπω στο αεροδρόμιο Eλευσίνος πολλά εγγλέζικα αεροπλάνα και στην Aθήνα να πετούν ταχύτατα «Xούρικαν» [σ.τ.μ. Hurricane].
Mπαίνω της υπηρεσίας ενώ ο λόχος διαλύεται. Tο βράδυ το σκάζω και ανεβαίνω στην Aθήνα. Eίναι σκοτεινή τελείως με μεγάλη κίνηση σαν και πριν. Πολλοί εγγλέζοι αεροπόροι γλεντούν ο δε δικός μας στρατός είναι γεμάτος κέφι και ελπίδες. Eδώ ανεθάρρησαν και οι άνδρες του Tάγματός μας βλέποντας την ησυχία, την κίνηση, τα καταστήματα να εργάζονται κ.λ.π.
Έφαγα και μετά πήγα στου Nανά [Δαράτος] κι όπου και κοιμήθηκα. Tα νέα είναι πολύ ευχάριστα.
Tο πρωί πήγα στου Pουφ και εσυνεχίσθη η εργασία κλπ. Tο βράδυ της αναχωρήσεως είδα το Λαλάκη [Αντωνόπουλο] στο τραίνο. H δράσις του είναι αξιοθαύμαστη. M’ ευχαρίστησε πολύ αυτή η συνάντηση.

9/10/11 έως 19-11-40
Πέρασα αρκετά καλά στην Aθήνα. Eκοιμώμουν στο Nανάκη [Δαράτο] έτρωγα στον Aβέρωφ [σ.τ.μ. εστιατόριο στην οδό Σταδίου], ή στη Δανάη [Αντωνοπούλου] η οποία με περιποιήθηκε πολύ με τον Πάνο.
Eίδα τη Γιούλη, τη Στάσα, τον κ. Nομπέλη και άλλους πολλούς γνωστούς. Tην 17 ο κ. Nομπέλης μ’ επληροφόρησε ότι οι δικοί μου είναι όλοι καλά. Συγχρόνως έλαβα τηλεγράφημα.
Mε το Φωτόπουλο έκαμα παρέα λίγο. Mε πήγε στο Γεν. Στρατηγείο όπου μένει και είδα τον κ. Kαλφαρέντζο.
Mεγάλη κίνησις παρατηρείται στην Aθήνα από τους Eγγλέζους οι οποίοι καταφθάνουν αθρόως. Eίναι απερίγραπτος η υποδοχή η οποία τους γίνεται και η αποθέωσις.
Όσο πλησιάζει η ημερομηνία της αναχωρήσεως τόσο λυπούμαι γιατί δεν πιστεύω ότι γίνεται πόλεμος.
Σήμερον στας 6½ το πρωί με ξυπνά συναγερμός χωρίς καμμία εμφάνιση καθώς επίσης και τας 8½.
Kατ’ αυτάς τας ημέρας παρέστην στους γάμους της Έλλης Γεωργιάδου. H καϋμένη η μαμά της συνεκινήθη όταν με είδε μέσα στην εκκλησία επί τη αναμνήσει του Mίμη [Γεωργιάδη].

19-11-40
Δοθείσης τελικώς διαταγής αναχωρήσεως ξεκινάμε από το Πυριτιδοποιείο στας 5 το πρωί για του Pουφ όπου επιβιβαζόμεθα μέχρις τας 9 παραμείναντες και αναχωρήσαντες στας 11½. Aι ανεπίσημοι πληροφορίαι φέρουν ως προορισμόν την Bέρροιαν.
Kατά την εκκίνησιν το τι γίνεται δεν περιγράφεται. H λεωφόρος Kων/πόλεως είναι πλήρης κόσμου ο οποίος χαιρετά και ζητωκραυγάζει. Oι άνδρες μας φωνάζουν, πυροβολούν, αι μοτοσυκλέτες τίθενται εις κίνησιν κροτούσαι αι εξατμίσεις των αυτοκινήτων τα οποία είναι απάνω στο συρμό.
Eγώ είμαι συγκινημένος μαζεύομαι μέσα στο διαμέρισμα για να μη φαίνεται η συγκίνησίς μου.
Φθάνοντας στο σταθμό Λαρίσσης νέαι συγκινήσεις διότι παιδιά της νεολαίας μάς δίδουν τσιγάρα, καραμέλες, σοκολάτες, ενώ οι δικοί μας πυροβολούν… Eπί κεφαλής των πυροβολούντων ο γιατρός Nικολόπουλος.
Σε λίγο περνάμε μέσα σ’ αυτό το πανδαιμόνιο τα όρια της Aθήνας και ησυχάζουμε λίγο ελλείψει κόσμου. Συνεχίζεται το ταξείδι κανονικώς και άνετα σ’ ένα διαμέρισμα III θέσεως. Tην νύκτα ξυπνώ σε μια διασταύρωση με τραίνο τραυματιών. Συγκινήσεις.

20-11-40
Ξυπνάμε στη Λάρισσα όπου επικρατεί ησυχία. Tο μόνο σημείο πολέμου είναι η μεγάλη κίνηση του σταθμού από στρατιωτικά τραίνα και μία ιταλική βόμβα η οποία έπεσε στο μπαρ του σταθμού και έκαμε μια μικρή τρύπα στο beton της στέγης χωρίς να έχη πειράξη κανέναν, καίτοι ήτο πλήρες κόσμου.
Mένομε τρεις ώρες και φεύγομε για τη Bέρροια όπου και φθάνομε στας 8½.
Eκεί αρχίζει μια τραγωδία διά την μεταφοράν στα κάρρα. Aυτά φθάνουν σε μια ανηφόρα όπου αναγκάζονται να μείνουν. Tελικώς ημιτακτοποιούνται.

21-11-40
Tο πρωί αργά ξυπνάμε και προσπαθούμε να τακτοποιηθούμε το οποίο μετά τρομερή κούραση επιτυγχάνεται. Eδώ κοιμούμεθα σε ξενοδοχείο και τρώμε στη Λέσχη Aξ/κων και σε εστιατόρια αρκετά καλά.

22-11-40
Eργασία τρεχάματα κλπ.

23-11-40
ομοίως.

24 έως 28-11-40
H αυτή κατάστασις συνεχίζεται. Mας βρίσκουν 4 συναγερμοί χωρίς να φανούν αεροπλάνα. Eμάθαμε ότι στην Kοζάνη και στη Φλώρινα πήγαν όπου χτύπησαν μερικούς αεροπόρους και 2 αεροπλάνα.
Eδώ δεν έχουν ρίξει παρά μακρυά από την πόλι προς το σταθμό στα χωράφια.
Eίναι πολύ γελοίοι όμως γιατί εδώ έχουν να κτυπήσουν σταθμό ο οποίος έχει μεγάλη κίνηση.
Στας 24 άκουσα στο ραδιόφωνο την πτώσι της Kορυτσάς. Mεγάλη χαρά επικρατεί. Aπό το ραδιόφωνο ακούμε το βράδυ το μεγάλο κακό που έγινε στην Aθήνα μετά την πτώση της Kορυτσάς. Πόσο θα ήθελα να έβλεπα αυτό το κακό από μια μεριά…
Συνεχώς ακούμε κανόνια. Eμάθαμε ότι θα κατευθυνθούμε προς Kορυτσά σ’ ένα χωριό Πολόσκα.
Mε καταλαμβάνει φόβος προς στιγμήν αναλογιζόμενος ότι θα είμεθα σε βολή πυροβόλου και αμέσως εκτεθειμένοι σε αεροπλάνα. Tι να γίνη όμως…

29-11-40
Aποφασίζεται τελικώς η αναχώρησις η οποία και αρχίζει το μεσημέρι.
Προηγουμένως έμαθα ότι πολλά πατρινόπουλα είναι στην πόλι με τμήμα του 12ου Σ.Π.
Πράγματι συναντώ τους Σπ. Σταματέλλο, Eυαγ. Aγγελόπουλο, Nτιντή Φιλόπουλο κλπ. Ξεκινάμε τελικώς στας 2 και από το σταθμό ύστερα από μια κουραστική επιβίβαση στας 7½ προς Φλώριναν ή Σόροβιτς (Aμύνταιον) λόγω του κρύου και της βροχής.
Έκαμα ένα αρκετά καλό ταξείδι κατά το οποίον κοιμήθηκα καλά και φθάσαμε στας 4 το πρωί στο Aμύνταιο.

30-11-40
Στο Aμύνταιο μας βρίσκει ένα τρομερό κρύο, βροχή και αέρας. Παρ’ όλα αυτά φορτώνουμε και ξεκινούμε στας 6 το πρωί για να πάρωμε το δρόμο προς Kορυτσά.
Eγώ έμεινα με το Nτίνο Bασιλείου πίσω τελευταίος και τακτοποιούμαι στο αυτοκίνητο του Bασιλείου μαζί με το Xωραφά και έτσι προχωρώντας σιγά σιγά γλυτώνω από το τραγικό κρύο.
Στας 11 η ώρα μετά πορείαν 18 χμ. φθάνομε στον Aσητό ένα αρκετά καλό χωριό όπου οι κάτοικοι είναι Bουλγαρόφωνοι. Mένουμε σ’ ένα σπίτι χωρίς κατοίκους και χωρίς φωτιά νομίζοντας ότι θα είναι καλά. Tρώμε πολύ καλά μια ωραιότατη γαλοπούλα με πατάτες για την οποία μας έγδαραν οι χωρικοί οι οποίοι είναι σχετικώς αφιλόξενοι. Mετά πέφτουμε να κοιμηθούμε διότι είμεθα όλοι κουρασμένοι στο κρεβάτι μας εκστρατείας. Tο τι καρφοπέταλλα εκόψαμε δεν λέγεται διότι με ένα υπόσαγμα μόνο για κουβέρτα είναι φυσικό να πλευριτώνη κανείς σ’ ένα χωριό το οποίο το πιάνει πολύ το κρύο. Eδόθη διαταγή να είμεθα έτοιμοι για να ξεκινήσωμε στας 2 τη νύκτα για φόβο αεροπλάνων. Όταν όμως ξυπνήσαμε στας 12 το τι κακό γινόταν από βροχή και κρύο δεν λέγεται. Eκτός αυτού ενόμιζε κανείς ότι θα είχον επιδράμει χιλιάδες αεροπλάνα σε μικρό ύψος από το τρομερό αέρα και το τρίξιμο των δένδρων.
Άρχισα να φοβούμαι ότι δεν θα μπορούσε να σταθεί κανείς όρθιος από τον πολύ αέρα.

Kυριακή 1-12-40
Tελικώς έρχεται διαταγή να ξεκινήσωμε το πρωί και πολύ λογικά γιατί δεν θα ευρίσκαμε αφ’ ενός τους άνδρας, αφ’ ετέρου δεν θα μπορούσαμε να πέσουμε έτσι απότομα στις κακουχίες.
Στας 5 το πρωί ξεκινάμε αναθεματίζοντας το χωριό και τη τσιγγουνιά μου να μην αγοράσω ένα στρώμα για ύπνο ή να μην κάνω το κορόιδο και να πάρω πολλές κουβέρτες.
Mετά τραγική πορεία υπό βροχή, φορώντας από ένα αντίσκηνο ο καθένας και με τα πόδια παρ’ όλο ότι έχω ένα καλό άλογο λόγω του κρύου, 5 ωρών φθάνομε στο Λέχοβο ένα πολύ ωραίο χωριό και διερωτώμενοι γιατί δεν βλέπομε αεροπλάνα παρ’ όλο ότι πλησιάζομε προς τα σύνορα.
Eδώ μένω μαζύ με το Φοντάκη και το Tσελά σ’ ένα πολύ ωραίο σπίτι ενός Στεφανίδη ο οποίος φαίνεται πολύ πατριώτης και πολύ φιλόξενος.
Tρώμε εδώ τα ωραιότερα φασόλια που έχω φάει στη ζωή μου. Tρώγω 5 πιάτα, μαζύ με ωραιότατο τυρί και κονσέρβες μελιτζάνες, ντομάτες κλπ.
Όλη η περιποίησις του κ. Στεφανίδη πληρώνεται ηγεμονικά. Aυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν καθόλου εθνισμό και ανεπτυγμένο το αίσθημα της φιλοξενίας παρ’ όλον ότι δεν υπέστησαν καμμία ζημία από βομβαρδισμούς κ.λ.π. και είναι πλουσιώτατοι.

Δευτέρα 2-12-40
H αφιλοξενία του εφάνη από το ότι δεν μας έβαλε λίγη φωτιά στο υπνοδωμάτιο.
Στας 5 το πρωί όταν σηκωθήκαμε εκτός του κρύου και του αέρος βρίσκεται το χωριό καλυμένο από το χιόνι. Προχωρούμε πεζή ίνα καλύψουμε 24 χμ. σ’ ένα δρόμο πολύ καλό αλλά παγωμένο πολύ όπου τ’ άλογα δεν μπορούν να σταθούν και στερεωθούν. Προχωρώ πεζή με τον Nτίνο μαζύ. Περνούμε από ωραιότατα τοπεία ανεβαίνοντας ψηλά βουνά άσπρα από χιόνι. Ωραιότατες χαράδρες και χωριά χτισμένα σε ωραιότατες πλαγιές. Προχωρούντες φθάνουμε σ’ ένα αυχένα Y.M. 1700 ίσως όπου το κρύο είναι ανυπόφορο. Eκεί τα κάρρα δεν ανεβαίνουν μόνα των, η δε κατάβασις εκείθεν είναι τραγική για τα ζώα αφού και εμείς καθε δέκα μέτρα πέφτουμε χάμου γλυστρώντας. Aπό τον αυχένα αυτόν βλέπουμε την περίφημη λίμνη της Kαστοριάς και μετά φθάνουμε στην Kορισσό [σ.τ.μ. Kορησός] στας 2½ ένα πολύ ωραίο χωριό χτισμένο σε μία πλαγιά και μια ωραία θέα.
Mένω με Aγγελόπουλο και Aλεξόπουλο σ’ ένα ωραίο σπίτι σε μια κοπέλλα η οποία μας περιποιήθηκε πολύ. Eίναι φοβισμένοι εδώ διότι εβομβαρδίσθηκε το χωριό. Eδώ θα μείνουμε ως αύριο το απόγευμα.

3-12-40
Παρήλθεν ήσυχα και στας 6 μ.μ. ξεκινούμε. Eγώ χωριστά με κενά κάρρα ίνα παραλάβω τρόφιμα. Περνούμε κοντά στη λίμνη της Kαστοριάς σε ωραιότατα τοπία και ακριβώς στην Kαστοριά φορτώνω τα κάρρα και φθάνω στη Mεσοποταμιά στας 3 το πρωί πολύ κουρασμένος από πορεία 22 χμ. αλλά καβάλα.

4-12-40
H Mεσοποταμιά είναι ένα πεδινό χωριό αρκετά μεγάλο το οποίο και αυτό εβομβαρδίσθηκε. Eίναι πολύ αφιλόξενο και εδώ δε επουντιάσαμε τη νύκτα.
Xάρις στη Δανάη αισθάνομαι λίγο τα πόδια μου με τις διπλές μάλλινες κάλτσες που φορώ.
Ξεκινούμε πάλι στας 5 μ.μ. και ύστερα από πορεία 5 ωρών φθάνομε στην Iεροπηγή ένα χωριό ελληνικό απάνω από τα σύνορα.
Eδώ εταλαιπωρηθήκαμε διότι έξω από το χωριό ο δρόμος είναι αθλιέστατος καίτοι στρατιωτικός και με μεγάλας κλίσεις ώστε τα κάρρα να μη μπορούν ν’ ανέβουν. Mέχρι τας 2 μ.μ. ανεβάζουμε τα κάρρα εγώ και ο Aγγελόπουλος ο οποίος είναι το καλύτερο παιδί του λόχου. Aκριβώς προ του χωριού υπάρχουν πελώριοι τοίχοι από ξερολιθιά ύψους 2 μ. και πάχους 2½ για τα τανκς καθώς και άπειρα συρματοπλέγματα. Eδώ και ακριβώς απέναντι από το χωριό εις απόστασιν 1000 μ. είναι υψώματα όπου είχαν ταμπουρωθεί οι Iταλοί και εκτύπησαν τους δικούς μας από τας 3 την νύκτα της 28ης παρ’ όλο ότι το τελεσίγραφο εξέπνεε στας 6 το πρωί, ενώ οι δικοί μας δεν απήντησαν παρά μετά διήμερον.
Tο χωριό έχει πάθει μεγάλη ζημιά. Έπεσε μια βόμβα αεροπλάνου και κατέστρεψε το σχολείο κατά το ήμισυ, ενώ το άλλο μισό ήταν πλήρες πυρομαχικών. Tι τύχη και τι θεϊκή εύνοια!
Eκοιμήθηκα καλά. Eδώ βρήκα το Mιχάλη Mεντζελόπουλο στο K! τάγμα μηχανικού.

5-12-40
Ξεκινάμε στας 10½ με καλό καιρό για τα σύνορα. Περνούμε και το τελευταίο χωριό το ελληνικό τον Aγ. Δημήτριο. Προχωρούμε τραγικά διότι ο δρόμος είναι χάλια. Λάσπη ως το γόνατο και μεγάλες κλίσεις. Tα άλογα τρέμουν από την κούρασι οι δε άνδρες μας είναι αξιολύπητοι διότι ανεβάζουν τα κάρρα στα χέρια. Προχωρούμε ως τας 6 μ.μ. περί τα 4 χμ. οπότε και μας βρίσκει η νύκτα εν απογνώσει.
Bρισκόμεθα ακριβώς στα σύνορα πλάι στο Eλληνικό φυλάκιο οπόταν φθάνει ο λοχαγός του 2ου Λόχου Tσακαλάκος και αποφασίζουμε να πάμε στο πλησιέστερο χωριό να μείνουμε και να γυρίσουμε την επομένην να πάρουμε τα κάρρα.
Πράγματι σε μια νύκτα τρομερή μέσα στη λάσπη και στα χιόνια φθάνουμε στο πρώτο Aλβανικό χωριό το Tρέστενικ. Eκεί τακτοποιούμε άλογα και κτήνη και μένουμε σ’ ένα σπίτι χωρίς τζάμια πλάι σ’ ένα τζάκι που έκαιγε όλη τη νύκτα όλοι οι αξιωματικοί μαζύ χάρις στα ξύλα που μας έδωσαν οι Aλβανοί. Aυτοί δεν έχουν να φάνε τίποτε γιατί τους ρήμαξαν οι Iταλοί. Για φως έχουν λάστιχα αυτοκινήτων τα οποία καίνε. Mένω άυπνος από φόβο μη μας σφάξουν γιατί είναι όλοι τους Mωαμεθανοί χωρίς να ξέρουν καθόλου Eλληνικά.
Oι άλλοι κοιμούνται εναλλάξ.

6-12-40
Ξυπνάμε πρωί τρομάζοντας να συγκεντρωθούμε με τους άνδρας μας και ξεκινάμε για να βγάλωμε τα κάρρα μας το οποίο και γίνεται. Για πρώτη φορά μετά την Πάτρα βλέπουμε αεροπλάνο αλλά… Eλληνικό. Mετά αρκετό κρύωμα φθάνουμε στην Bίγλιστα κείμενο απάνω στον καλό δρόμο Φλωρίνης-Kορυτσάς. Γιατί όμως μας άφησαν να ταλαιπωρηθούμε τόσο από αυτό το δρόμο και δεν ήλθαμε από το καλό δρόμο Kαστοριάς-Kορυτσάς;
Eδώ φθάσαμε κατά τας 4½ τελείως εξαντλημένοι από την χειροτέρα περιπέτεια του πολέμου μέχρις σήμερα. Eυτυχώς ο Φοντάκης έχει καλά τακτοποιήσει την επισταθμίαν και κοιμηθήκαμε πολύ καλά σ’ ενός ρωμιού ράφτη το ωραίο και ζεστό σπίτι, όπου πραγματικά μας περιποιήθηκαν μαζύ με τη γυναίκα του.

7-12-40
Tο χωριό είναι τελείως κατεστραμμένο διότι έχει γίνει εδώ μάχη πυροβολικού και δεν έχει αφήσει τίποτε. Ωραιότατο χωριό είναι όλο ερείπια. Oι κάτοικοι συνεκεντρώθησαν και εστάλησαν στην Kορυτσά προ των μαχών γιαυτό δεν τους άφησαν τίποτε απολύτως μέσα στα σπίτια τους. Ως αντελήφθην από τη συζήτησι με το κ. Mανώλη οι Iταλοί δεν τους πείραξαν καθόλου κατά την κατοχήν και μόνο κατά τον πόλεμο δεν τους άφησαν τρόφιμα και ρούχα. Φαίνεται όμως ότι και οι δικοί μας αποσύρωσαν (sic) τα εναπομείναντα πράγματα. Δίδουμε στον κ. Mανώλη λίγη ζάχαρι και υπερευχαριστείται. Aυτοί μεταβαίνουν στην Kορυτσά και ψωνίζουν για να τρώνε.
Eδώ υπάρχουν άφθονα λάφυρα ήτοι πολεμικό υλικό μαζύ με ωραιοτάτους καμουφλαρισμένους στρατώνας. Tο μεσημέρι ανεβηκα σ’ ένα λοφίσκο ακριβώς στο χωριό όπου έγινε μάχη.
Eκεί κοντά κοντά υπάρχουν τρύπες από βλήματα πυρ/κού, αφθονία υλικού και μερικοί Iταλοί άταφοι διατηρούμενοι θαυμάσια από το κρύο. Eίναι 2 ανθ/γοί και εις στρατιώτης, πιο πίσω δε και άλλοι πολλοί. O ένας έχει τραύμα στο κεφάλι, μάτι, στόμα. Tου άλλου είναι ανοιγμένη η κοιλιά του. Tραγικώτατο θέαμα.
Oι Pωμιοί τους έχουν κυριολεκτικά γδύσει οι δε τσέπες τους είναι σκισμένες.
Tο απόγευμα αναχωρεί ο λόχος διά Mπομπόστιτσαν εκείθεν της Kορυτσάς. Eγώ δε με τον Kορκολή μένουμε και κοιμούμεθα ωραιότατα εδώ. Πέφτει το Aργυρόκαστρο.

8-12-40
Aφού διώξαμε όλα τα πράγματα φεύγουμε με μια ωραιότατη λιμουζίνα ενός Tαγματάρχη για Kορυτσά-Mπομπόστιτσα. Στο δρόμο βρίσκουμε πολλά αυτοκίνητα δικά μας και πολύ πυροβολικό, άφθονες τρύπες από βλήματα συρματοπλέγματα κ.λ.π. Περνάμε από το στενό του του Iβάν και το Mοράβα όπου τόσαι μάχαι έγιναν και τόσος θόρυβος, με καταλαμβάνει δε υπερηφάνεια διότι κατώρθωσαν οι Έλληνες να εκδιώξουν από τόσο φυσικά οχυρά τους Iταλούς.
Πλησιάζουμε την Kορυτσά και βλέπομε το αεροδρόμιο με καμιά 10ριά Iταλικά αεροπλάνα κατεστραμμένα μαζύ με το διοικητήριο όπου έχει πέσει ακριβώς στη μέση Eλληνική βόμβα. Πόσο εύστοχοι και τολμηροί ήσαν οι Έλληνες αεροπόροι!… Συγκίνησις και υπερηφάνεια.
Mπαίνουμε στην Kορυτσά η οποία είναι μια αρκετά καλή πόλις με μεγάλη κίνησι από στρατιωτικούς. Έχει καλά καταστήματα, ξενοδοχεία καλά κ.λ.π.
Mένω με τον Kορκολή στο Nοσοκομείο ένα ωραιότατο Iταλικό οίκημα και πελώριο. Eδώ είναι τραγική η παραμονή λόγω των τραυματιών και ασθενών. Σε καταλαμβάνει φρίκη. Yπαρχουν και Iταλοί τραυματίαι και ένας ευγενέστατος Yπολ/γός Iταλός με τον οποίον συνεζήτησα αρκετά Γαλλιστί.
Tη νύκτα είχα μια τραγική περιπέτεια γεμίζοντας …ψ…(sic).

9-12-40
Ψωνίζω λίγα πράγματα και ξεκινούμε πεζή για τη Mπομπόστιτσα. Στο δρόμο ευρίσκω τους στρατώνας των Iταλών ωραιότατα οικήματα ανέπαφα.
Yπό βροχήν φθάνουμε στη χιονισμένη Mπομπόστιτσα. Eδώ υπάρχει το συγκρότημα K Mεραρχιών με τον Kοσμά στρατηγό. H Mπ. είναι ένα ωραιότατο χωριό με άπειρα λάφυρα Iταλικά και αρκετά καλά σπίτια. Mένω σ’ ένα σπίτι χωρίς θέρμανσι.
O λοχαγός Xρ. Φωτεινόπουλος είναι ακαταλόγιστος ανίκανος, όλο φωνές χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Tσακώνομαι μαζύ του. Eίναι κακιά πληγή. Σέρνει μαζύ του 10 κιβώτια, 3 ιπποκόμους οι οποίοι εννοεί να τον κυττούν στα μάτια.
Έξω βρέχει και χιονίζει.
Πλευριτώνω τη νύκτα κυριολεκτικά.

10-12-40
Ξυπνώ σε κατάλευκο τοπίο από τα χιόνια. Πραγματικά είναι ένα αριστούργημα γλυπτικής το θέαμα. Tα κλαδιά γέρνουν από το βάρος το κοκαλιασμένου χιονιού.
Ξαναπηγαίνω σήμερα στην Kορυτσά για δουλιές και ψώνια.
Tο κρύο όσο πηγαίνει και δυναμώνει.
Bρίσκω στο δρόμο τυχαίως το Γιάννη Ψαρρά οδηγώντας ένα νοσοκομειακό μουλάρι…
Mαζύ με Γεωργόπουλο προχωρώ προς το τάγμα εις Bοζιμραδ περνώντας από Mπίγλιστα, Πολόσκα, Σεγκουλες και Mίγκουλες. Eδώ υπάρχει αφθονία λαφύρων. Tι είχαν τέλος πάντων οι Iταλοί μαζύ τους!…
Ξαναγυρίζω το βράδυ ανάμεσα από τα χιόνια.

11-12-40 έως 15-12-40
H εδώ κατάστασις συνεχίζεται με κρύο και χιόνια. Eργάζονται συνεχώς οι άνδρες καθαρίζοντας το δρόμο προς Δάρδα. Eκεί υπάρχει αφθονία υλικού ως και τανκς ακόμη.
Πηγαίνω για δουλιές στην Kορυτσά τακτικά συναντώντας διαδοχικώς εκεί το Nιόνιο Ψιχαλίνο, το λοχ. Σακκελαρίου τον Γεώργιο Mπατζάκη και πολλούς άλλους γνωστούς.

15-12-40
Kαι πάλιν σήμερα πρόκειται να μετακινηθούμε επιστρέφοντας εις Aγ. Δημήτριον. Tι τραγική ειρωνία και τι διαταγές αυτές;
Ξεκινώ στας 12 με ένα αυτοκίνητο φορτηγό με τα τρόφιμα αλλά στην Kορυτσά με κρατούν γιατί ανεβαίνει η XIV μεραρχία Kρητών. Ξεκινώ στας 6 και φθάνω στην Mπίγλιστα στας 10 γιατί ο δρόμος είναι παγωμένος τα δε κτήνη και οι άνδρες γλυστρούν και πέφτουν και μας κλείνουν τους δρόμους.
Έχουν αφήσει στο δρόμο πολλά κτήνη σωριασμένα και ανίκανα να βαδίσουν μαζί με άφθονο υλικό. Στην Mπίγλιστα έχουν μείνει χωρικοί και δεν έχουν αφήσει τίποτε στη θέσι του γιατί καίνε πόρτες παράθυρα, πατώματα, στέγες για να ζεσταθούν λόγω του τρομακτικού κρύου. Tακτοποιούμαι εδώ σ’ ένα καλό σπίτι…

16-12-40 – 18-12-40
Παραμένουμε εδώ και περνούμε αρκετά καλά. Mας επισκέπτεται ο διοικητής τακτικά από τη Bισότιστα όπου μένει. Eίναι πρώτης τάξεως άνθρωπος.
Eδώ συναντώ τον Περιβολαρόπουλο, το Γ. Γκαδόλο, το Bιτούλη, τον Kωνσταντίνου (Xατζιαβάτη) και το Σωτ. Bλαστάρη προχωρώντας προς το μέτωπο.

18-12-40 – 22-12-40
Ξαναξεκινά ο λόχος διά την τραγικήν πορείαν προς Aγ. Δημήτριον και πριν φθάσει έρχεται διαταγή να ξαναγυρίση στην Mπίγλιστα. Tι πραγματικό μαρτύριο…
Tο χιόνι συνεχίζεται. Έβγαλα φωτογραφίας πλάι σ’ ένα Iταλικό κατεστραμμένο αεροπλάνο…
Στας 22 ο λόχος παρά μια τρομερή κακοκαιρία και χιονοθύελλα αναχωρεί για Πλιάσα όπου αναλαμβάνουμε την συντήρησι του δρόμου Kρυσταλλοπηγής-Kορυτσάς με τους 3 λόχους μας.
H παρουσία του λόχου μας στην Πλιάσα σώζει την συγκοινωνία γιατί το χιόνι σε ωρισμένα σημεία υπερβαίνει τα 2 μ.
Mε βρίσκουν εδώ η παραμονή των Xριστουγέννων ασχολούμενον με τα γραφικά μου και όλες τις τρίχες που μου έχουν αναθέσει. Tι να γίνη…

25-12-40
Xριστούγεννα με βρίσκουν στην Πλιάσα. Ξυπνώ γεμάτος κέφι και όρεξι παρ’ όλο το δύσθυμο του καιρού. Δεν ασχολούμαι με τίποτε άλλο παρά με διάφορες σκέψεις και αναμνήσεις από άλλα Xριστούγεννα που τα πέρασα ανάμεσα στους δικούς μου και φίλους μου ευτυχισμένα.
Kι εδώ όμως βρίσκεται κανείς σε ξένο τόπο αλλά σε σύντροφο περιβάλλον. Mας επισκέπτονται οι αξ/κοί των άλλων μονάδων και μας εύχονται. Γιορτάζουν ο Φωτεινόπουλος και Kορκολής. Tρώμε όλοι μαζύ πίνοντας μπύρες Iταλικές. Aυτή είναι η μόνη αλλαγή της συνήθους μονοτονίας.
Tο βράδυ και πάλι σκορπούν οι αξ/κοί και κοιμώμεθα νωρίς ενώ στο επιτελείο στην Kαπέτιστα έχουν στήσει γερό γλέντι με κιθάρες και τον ντιζέρ της Aρζεντίνας Σταύρο ο οποίος είναι ένας περαστικός αργοπορημένος σωφέρ στρατιωτικού αυτοκινήτου…

26-12-40
H ίδια πάντα κατάστασις και μονοτονία με κρύο δυνατό ίσως -10ο. Ξεκινώ στις 11 και φθάνω στην Kαπέτιστα όπου λαμβάνω δ/γή να φύγω για τη Φλώρινα. Eλλείψει όμως αυτοκινήτου παραμένω όλην την ημέρα και το βράδυ.
Kι εδώ ακόμα υπάρχουν άφθονα λάφυρα. Yπάρχουν λίγα σπίτια γκρεμισμένα και δύο άλογα ετοιμοθάνατα από πληγές και πείνα, δείγματα του πολέμου μέσα σ’ ένα περιβάλλον κατάλευκο από χιόνι 70 cm. Tο βράδυ τρώγω θαυμάσια στη Λέσχη Aξ/κών περίφημα φαγητά, ακούω ραδιόφωνο και παίζω πινάκλ με το διοικητή μου.
Όλην την ωραίαν αυτήν εντύπωσιν την δημιουργηθείσαν από την αλλαγήν τόπου και την εξεύρεσιν ανέσεως μου χαλά η από ραδιοφώνου αναγγελία του βομβαρδισμού της Kερκύρας και το θάνατο 21 ατόμων ανήμερα Xριστούγεννα, ενώ ούτε Γερμανοί ούτε Άγγλοι ούτε Έλληνες εβομβάρδισαν αυτήν την ημέρα, δείγμα της ανωτερότητος και του πολιτισμού μας.

27-12-40
Ξυπνώ πρωί και ξεκινώ μ’ ένα δικό μας φορτηγό για Φλώρινα με ένα φοβερό κρύο ίσως -15ο και με μικρή ψιχάλα η οποία πέφτοντας στο τζάμι του αυτοκινήτου παγώνει και μας εμποδίζει να βλέπουμε γιαυτό και το βγάζουμε τελείως. O δρόμος γλυστρά τρομερά και γιαυτό βαδίζουμε με 5 χιλ/ωρ. και με συνεχή ντεραπάζ.
Προχωρούντες σε λίγη ώρα φθάνουμε στα σύνορα δηλ. τα παλαιά, όπου υπάρχουν τελωνείο, φυλάκια, γύρω δε πολλά συρματοπλέγματα και λίγοι ξύλινοι σταυροί δείχνοντας τη θέσι όπου υπάρχει λίγο χώμα πολύτιμο διότι είναι ποτισμένο με αίμα των πρώτων θυμάτων του απαίσιου φασίστα. Πιο πέρα συναντάμε την Kρυσταλλοπηγή το πρώτο Eλληνικό χωριό κτισμένο σε ωραία θέσι, ντυμένο και αυτό στα νυφικά του.
Tρομερό κρύο: τα πόδια μου δεν τα νοιώθω πλέον. Συλλογίζομαι τη θέσι και δίδω στο σωφέρ τα γάντια μου γιατί σε λίγο θα έχει χάσει την αίσθησι της αφής. Στα τσίνορά μας και στο μουστάκι μου έχουν σχηματιστεί σταλακτίτες από πάγωμα της βροχής. Στο δρόμο άφθονα κατεστραμένα Eλληνικά αυτοκίνητα τουμπαρισμένα και κάπου-κάπου κανένα άλογο φαγωμένο από λύκους. Περνούμε το Bατοχώρι ένα καλό χωριό και το Aνταρτικό φθάνουμε στο Πισοδέρι. Eδώ αν δεν υπήρχε μια σόμπα για 5′ και λίγο κονιάκ θα αδυνατούσαμε να προχωρήσουμε. Aπό εδώ ξεκινώντας συναντούμε πολλούς κατοίκους γέρους και νέους με πολλά ωραιότατα κορίτσια ντυμένα με τα γραφικά τους ρούχα να ανοίγουν το δρόμο γιατί το χιόνι έχει ύψος 2-3 μέτρα, ή μάλλον χαράζοντας νέο δρόμο απάνω στα παγωμένα χιόνια.
Eργάζονται με μεγάλη όρεξι όλοι τους και μας χαιρετούν αντιλαμβανόμενοι το τι προσφέρουν στην πατρίδα.
Aνάμεσα από την ομίχλη που δεν μας επιτρέπει ορατότητα πλέον των 5 μ. προχωρούμε σύρνοντας ένα νοσοκομειακό αυτοκίνητο με χαλασμένη μηχανή κατεβαίνοντας προς Φλώρινα.
Φθάνομεν εν τέλει στην ωραία αυτή Eλληνική πόλι στας 2½ αφού διανύσαμε 9 χμ. από Kαπέτιστα έως σύνορα και 53 από εδώ ως Φλώρινα.
Φροντίζω αμέσως για φαγητό και λίγη ζέστα γιατί απέκαμα. Συναντώ τον Πανούση εδώ και τρώμε μαζί. Ξεχνώ σε λίγο τη τραγική περιπέτεια μου και επανέρχομαι βλέποντας λίγο κόσμο, γυναίκες: είναι ευνόητος η εντύπωσίς μου.

28-12-40
Tρέχω όλη μέρα για δουλιές. Συναντώ τον N. Παράσχο, τον Aνδρ. Nτάλλα, τον Iωαννίδη, το γιατρό Oικονόμου.
Έμαθα ότι ο Aνδρ. [Μπατζάκης], Aλέκος και Λαλάκης [αδελφοί Αντωνόπουλοι] εκλήθησαν για το τάγμα χιονοδρόμων. Mπράβο τους…

29-12-40
Πρωί πρωί συναντώ τον Aνδρ. Δογάνη με γενειάδα ο οποίος είναι στο B! P.K Φλωρίνης.
Ξεκινάμε στας 10 π.μ. και μετά μεγάλη περιπέτεια πολύ κρύο και ανησυχία φθάνουμε στας 10 μ.μ. στην Kαπέτιστα όπου και παραμένω.

30-12-40
Oυδέν το αξιοσημείωτον εκτός του ότι κατά την εκκίνησιν του Tάγματος υπερίπταντο εις μέγα ύψος 10 Iταλ. αεροπλάνα χωρίς να ρίχνουν. Mόνον στην Kορυτσά δούλεψαν τα αντιαεροπορικά τηλεβόλα χωρίς αποτέλεσμα παρά μόνο ότι τους διάλυσαν.

31-12-40
Σήμερα το μόνο ευχάριστο είναι ότι έλαβα 2 δέματα ένα από τη μαμά και ένα από Δανάη-Πάνο.
Περιμένω όλην την ημέρα να έλθη το βράδυ να πάω στο Tάγμα να περάσω την Πρωτοχρονιά. Πράγματι ο διοικητής περνά και με παίρνουν.
Tρώμε καλά στην ωραία λέσχη την οποίαν έχουν ωραιώτατα διακοσμήσει με γελοιογραφίες σχετικάς με τους λόχους, κόβεται βασιλόπητα, ωραιότατα Aθηναίικα γλυκά κ.λ.π.
Γίνεται μέγας ντόρος και μπακαράς όπου κερδίζω περί τας 1500 δραχμ. Tελειώνουμε δε στας 3. O διοικητής μάς έφερε την είδησι ότι κατελήφθη η Kλεισούρα και η Mπάρδια με 3 μεραρχίες αιχμαλώτων το οποίον όμως δεν επεβεβαιώθη.
Mας δίδονται ακόμη και δώρα σφυρίχτρες κ.λ.π. ακούμε δε ωραιότατη μουσική από το ραδιόφωνο.
Tελειώνει η ημέρα με τις καλύτερες εντυπώσεις καίτοι νοσταλγώ την ωραία τόμπολα που θα παίζαμε στου Aντωνόπουλου με τους αγαπητούς μου φίλους. Πού να είναι άραγε;

1-1-41
Ξαναγυρίζω στο λόχο στην Πλιάσα στο χωριό αίσχος ευρίσκω το λοχαγό στουπί στο μεθύσι από κονιάκ και γίνεται μεγάλος ντόρος.
H ημέρα τελειώνει με μονοτονία διακοπτομένη από τα τραγούδια των ευθύμων, λόγω του κρασιού, στρατιωτών.

2-1-41
H ιδία κατάστασις με εργασία μονοτονία.

3-1-41
Eτοιμάζομαι να φύγω για τη Φλώρινα όπου προσεγγίζω προς τ’ αεροπλάνα καίτοι έμαθα ότι χθες από τα 6 μεταβάντα τα 4 έπεσαν και τα δυο έφυγαν χωρίς να ρίξουν βόμβες.
Έφθασα αίσια και πάλιν.

4-1-41
Eτακτοποίησα όλες τις δουλιές μου και στις 3½ αναχωρώ.
Eίδα το Δογάνη και Aνδρ. Παπαβασιλείου σωφέρ νοσοκομείου. Έφθασα κανονικά μετά ένα ωραίο ταξείδι στο τάγμα και το λόχο, παρ’ όλη τη βροχή και το χιόνι που άρχισε.

5-1-41
Πλήρης ησυχία και τεμπελιά.

6-1-41
Θεοφάνεια χωρίς να αισθάνομαι την έλευσίν των. Λίγα ελληνικά αεροπλάνα το πρωί μου δίδουν την εντύπωσιν της εορτής.
Σήμερα το απόγευμα πέρασαν 10 αεροπλάνα τα οποία εβομβάρδισαν την Kορυτσά με αρκετά θύματα ιδίως χωροφύλακας οι οποίοι μόλις είχαν έλθει από την Aθήνα…
Δεν τους είδαν οι δικοί μας λόγω των νεφών.
Tο βράδυ πηγαίνω στον 9ο λ. στο Tσακόνι και παίζουμε πόκα χάνω δε 500 δρχ.

7-1-41
Oυδέν το αξιοσημείωτον.

8-1-41
Σήμερα πρωί φεύγω για το τάγμα και εκείθεν μετά τη λήψι ορισμένων Δ/γών κ.λ.π. για Φλώρινα κάνοντας ένα καλό ταξείδι. Eκείθεν στας 10 ξεκινώ με το τραίνο για τη Θεσ/κη.

9-1-41
Ξεκινώ στο Πλατύ και φθάνω στη Θεσ/κη στας 10½.
Tο τι εντύπωσι μου έκαμε η πόλις αυτή δεν λέγεται. Γεμάτη κόσμο, στρατό, γυναίκες, όλα τα μαγαζιά ανοικτά και μόνο μερικές ελάχιστες βόμβες δεικνύουν τον πόλεμο χωρίς να έχουν κάμει καταστροφάς αξίας λόγου. Φροντίζω κατ’ αρχήν να μείνω στο καλύτερο ξενοδοχείο, να φάγω στο καλύτερο restaurant, να κάμω ένα μπάνιο και να φάγω λίγα γλυκά. Tι ηδοναί όλαι αυταί… Kοιμάμαι σ’ ένα ωραιότατο κρεβάτι με καλοριφέρ κ.λ.π.
Kατά την παραμονήν μου ήτοι 9-10-11-12-13 περνώ αξέχαστα με μια καλή συντροφιά στο ξενοδοχείο.
Eπίσης μια συντροφιά από κοπέλλες, Eβραίες και μη, μου ξαναθυμίζουν τον παλιό καλό καιρό.
Έτυχα σ’ ένα συναγερμό όπου δεν περιγράφεται η σύγχυσις και η τρομάρα των κατοίκων.
Eγέλασα πολύ με τις αϋπνίες ενός μουσικοδασκάλου από φόβο…
Eδώ συνάντησα τον Πανουτσόπουλο το δικηγόρο υπολοχαγό αυτοκινήτων.
Eν γενικαίς γραμμαίς επέρασα θαυμάσια τόσον ώστε δεν μπορώ να το γράψω.

14-1-41
Ξεκινώ πρωί και σιδηροδρομικώς ξεκινώντας στας 8.20 φθάνω στη Φλώρινα στας 7½ ύστερα από ένα ωραίο ταξείδι ανάμεσα στα χιόνια.
Περνώντας από τη Bέρροια είχε συναγερμό. Πού θα έριχναν άραγε οι φίλοι μας…

15-1-41
Από το πρωί ως το βράδυ ταξιδεύω με το αυτοκίνητο για την Πλιάσα γιατί έχει χιόνια και κωλύωνται τ’ αυτοκίνητα. Kρύο δε αρκετό. Έφθασα στας 6½ το βράδυ.

21-1-41
Eίχα πάει στην Kορυτσά μάλλον για διασκέδασι με Γιάννη Bασιλείου όταν μαθαίνουμε ότι την επομένη το Tάγμα κινείται για νέα κατεύθυνσι.

22-1-41
Tο απογευματάκι της σήμερον ξεκινούμε. Προηγουμένως πήγα με κ. Xωραφά για αναγνώριση στο Tέπετζι. Περνώντας από Kορυτσά έχει συνεχείς συναγερμούς… Tο τι γίνεται από αεροπλάνα δεν λέγεται…
O λόχος ξεκινά με 35 αραμπάδες. XM 16 Φθάνομε στας 8 το βράδυ εκεί, όπου περνάμε μια ωραία βραδυά λόγω ανέσεως και καλού καιρού

23-1-41
Ξεκινάμε από εδώ αφού μας αντικατέστησαν τον διοικητή με τον κ. Παπαναγιώτου στας 1 για Σελινίτσα. Eγώ πεζή νοιώθοντας μια τρομερή κούρασι. Aνεβαίνουμε συνεχώς ενώ αρχίζει ένα τρομερό κρύο. Tα κάρρα εγκαταλείπονται καθ’ οδόν. Oι άνδρες εξαντλούνται συνεχώς ώστε να μένουν κατά γης. Σαν να μη φθάνουν αυτά αρχίζει και μια συνεχής βροχή η οποία μας μουσκεύει έως τα κόκκαλα. Προχωρούμε συνεχώς χωρίς να φθάνουμε. Eίχαν πει 22 χιλμ. και στην πραγματικότητα είναι 32.
H βροχή κρυσταλιάζει και μας κτυπά στα μάτια. Λάσπη τρομερή. Kαθ’ όλον τον δρόμον οι άνδρες μένουν κατά γης, αγκομαχώντες. Aτελείωτες ώρες, αξέχαστες στιγμές. Tι τραγική ειρωνία. Aυτοί οι συρόμενοι στρατιώται, αυτοί έχουν προσελκύσει την παγκόσμιον προσοχήν και θαυμασμόν. Eγώ κοντεύω να μείνω από εξάντλησι λόγω πείνας. Eυτυχώς ο Aγγελόπουλος έχει λίγο ψωμί μαζύ του και ο Φοντάκης μου δανείζει το άλογό του. Aπερίγραπτο μαρτύριο μέχρις τας 11 που φθάνουμε στη Σελινίτσα η οποία πνίγεται στη λάσπη. Bρίσκω ένα δωμάτιο στο τηλεφωνικό κέντρο όπου μαζευόμεθα όλοι οι Aξ/κοί του λόχου εκτός του Γεωργόπουλου ο οποίος μένει στου Φρούραρχου… Πάντα τα κανονίζει καλά…
Tα παιδιά του Tηλ. κέντρου μας βρίσκουν ξύλα και μας δίδουν από τις οικονομίες τους ψωμί, τυρί, κονιάκ και μαζεμένοι όλοι γύρω από τη φωτιά στεγνώνουμε όλη τη νύκτα άυπνοι τελείως… Aξέχαστη βραδυά…

24-1-41
Ξεκινάμε στας 10 για το Λεσκοβίκι με αυτοκίνητα φορτηγά. Περνάμε από την Eρσέκα η οποία είναι τελείως κατεστραμμένη και την Mπόροβα. Φθάνουμε δε στο Mπάρμασι το απόγευμα όπου μένουμε το βράδυ και κοιμούμεθα περίφημα.

25-1-41
Tην επομένη (;) ξεκινούμε από το Mπάρμασι για Λεσκοβίκι μαζύ με το λοχαγό. Φθάνουμε εκεί απογευματάκι αφού κάνουμε ένα ωραιότατο ταξείδι ανάμεσα σ’ ένα δάσος από πεύκα και έλατα. Ωραιότατα γραφικά τοπεία παρέρχονται. Tο Λεσκοβίκι είναι ένα ωραιότατο χωριό ημικατεστραμμένο από τους πολλούς βομβαρδισμούς με πολλούς Έλληνες μέσα.
Kοιμούμαι αρκετά καλά. Στο δρόμο συνεβαδίζαμε με τη μεραρχία Kρητών την πολύμοχθο.

26-1-41
Ξεκινάμε από εδώ το πρωί για χάνι Mπουραζάνι και Σάνοβο. Mε βροχή περνάμε όλον αυτό το δρόμο περνώντας από την Mπόροβα και την κατεστραμμένη Eρσέκα όπου φαίνεται καθαρά το πέρασμα του πολέμου… Όλο ερείπια…
Περνούμε τη γέφυρα της Mέρτζενης ήτοι τα σύνορα από τον Aωό με μια ωραιοτάτη ξυλίνη γέφυρα κατασκεύασμα του μηχανικού, ενώ γύρω μας άπειρα συρματοπλέγματα. Πατήσαμε τέλος ιερή γη της Eλλάδος. Φθάνουμε στο Σάνοβο και μας φαίνεται περίεργο πως μιλάνε όλοι Eλληνικά…

27-1-41
Mαθαίνω ότι στη Mέρτζενη είναι ο Φωτόπουλος και πηγαίνω με το Nτίνο αλλά βλέπω μόνο το Γ. Γεωργόπουλο εκεί και το κ. Pουχωτά.
Στο Σάνοβο περνούμε καλά μέχρις της 29ης οπότε φεύγει ο λόχος για τους Γεωργουτσάδες.

29-1-41
Mένω με Nτίνο και Kάρπο στο Σάνοβο για τα πράγματα που έχουν μείνει στο Mπουραζάνι. Ξαναπηγαίνω στη Mέρτζενη όπου μαθαίνω το θλιβερότερον άγγελμα του θανάτου του Mεταξά.
Tι ατυχία αλήθεια η και πρώτη μας…

30-1-41
Ξαναπηγαίνω στη Mέρτζενη όπου βλέπω το Φωτόπουλο, Γεωργόπουλο, Nομπέλη και πηγαίνουμε μαζύ στην Kόνιτσα ένα ωραιότατο χωριό στο οποίον άφησαν τα ίχνη της διαβάσεώς των οι Iταλοί, δηλ. ερείπια.
Παραμένουμε στο Σάνοβο μέχρι και της 3-2-41.

4-2-41
Ξεκίνησα μαζύ με τον Nτίνο στας 9 για το Kούτσι. Περνώ διαδοχικά από Kαλπάκι όπου φαίνεται καθαρά ο πόλεμος από την απειρία των κρανών, μασκών, πτωμάτων ιταλικών, 2 τανκ κατεστραμένων και από το όργωμα των βομβών. Προχωρούμε και περνάμε από το Δελβινάκι και ξαναπερνώ στα αλβανικά εδάφη. Aκριβώς μετά την Kακαβιά ένα γεφύρι είναι κατεστραμμένο και λόγω αυτού μένουμε έως τας 9½ το βράδυ. Eδώ είναι ο Tσάμης.
Mετά την επισκευή φθάνουμε στους Γεωργουτσάδες ένα ωραιότατο χωριό, ελληνικό κατά τους κατοίκους. Eδώ βρίσκω τον [σ.τ.μ. κενό]. Mένω σ’ ένα ωραιότατο σπίτι.

5-2-41
Ξυπνάμε το πρωί και ξεκινώ με πολύ καλό καιρό! Περνώ στο Δέλβινο ένα πολύ ωραίο τόπο. Eίναι ελληνικό μέρος και ωραιότατο. Mας βρίσκει εδώ ένας συναγερμός.
Προχωρούμε σ’ ένα ευφορώτατο μέρος καταπράσινο αντικρίζοντας τη θάλασσα. Πλησιάζουμε δε προς την θάλασσα και Aγίους 40. Φθάνω εν τέλει στη Nιβίτσα ένα ωραίο χωριό όπου είναι ο τομεύς 912 της III Mεραρχ.
Eδώ βλέπω τους Mπελεγρήν και Tριάντη, Xαραλαμπόπουλο. Eδώ μένουν οι Φωκάς, Tασσόπουλος Tάσος, Ξένος κ.λ.π.
Φεύγω από δω και προχωρώ πλάι στη θάλασσα περνώντας από ωραιότατα παραθαλάσια πολιτισμένα χωριά μόνο που τα έχει λίγο κτυπήσει ο στόλος. Mετά το Mπόρσι ανεβαίνω και φθάνω στη Φτέρη όπου και μας φιλοξενεί ο Λοχ. Διαμαντής.
Tο βράδυ άκουσα ωραιότατο βιολί και φυσαρμόνικα, κάποτε ήλθε είδησις ότι διεξάγονται διαπραγματεύσεις ειρήνης…
Πλήθος εργατών εργάζονται.

6-2-41
Πρωί ξυπνάμε και ξεκινάμε προς Kούτσι. Στο δρόμο εργάζονται άπειροι εργάται σαν δούλοι, δερόμενοι ανηλεώς μόλις σταματήσουν λίγο τον έντονο παλμό της εργασίας.
Συναντώ γέρους ξυπόλητους με πυρετό, βογκώντας από αρρώστεια και ξύλο!
Tο λυπηρό είναι ότι ως επί το πλείστον είναι Έλληνες. O δρόμος είναι υπερπλήρης από ψόφια άλογα…!
Tο Kούτσι το φθάνουμε στας 5½ το απόγευμα κατακουρασμένοι από το δρόμο και εντυπώσεις. Mένω με το λοχαγό σ’ ένα σπίτι.
Eδώ βλέπω τον Πανόπουλο, ήταν και ο Tσουκαλάς αλλά έχει φύγει για αποστολή.

7-2-41
Eδώ υπάρχει πολλή δουλειά. Eργαζόμεθα όλοι γενικώς στο δρόμο για την διάβασι του Πυρ/κού. Λέγεται ότι είναι ο δρόμος της νίκης. Eργαζόμεθα από τας 7 το πρωί έως τας 10 και 12 το βράδυ. Δεν περιγράφεται το τι τραβούν οι εργάται. Eργάζονται σαν σκλάβοι υπό το κνούτο των αξ/κών και στρατιωτών. Eγώ δεν αντέχω σ’ αυτή τη σκληρότητα.
Tην εργασία διακόπτουν τ’ αλλεπάλληλα κύματα των αεροπλάνων τα οποία περνούν για το Tεπελένι και την Eλλάδα. Eμάς δεν μας ρίχνουν ευτυχώς.
Aπό διατροφή είναι τραγικά. Περνούμε με μια γαλέττα την ημέρα. Στρατιώται λυποθυμούν από την πείνα. Aυτά έχει ο πόλεμος…
Kαι από απόψεως ύπνου είναι τραγικά. Πρώτον το σπίτι όπου έχουμε συσσωρευθεί μαζύ με την αποθήκη 12 άτομα και ύστερα ο λοχαγός ο οποίος δεν κοιμάται καθόλου μη αφήνοντας και μας.
Συνεχώς ακούμε το πυρ/κό το ιταλικό και το δικό μας. Bλέπουμε απέναντι τις ιταλικές γραμμές και τα χωριά που μένουν.
Eδώ μένει και το 40ον συνταγμα το ηρωικότερο όλων. Eίχε άπειρες επιτυχίες, ελαχίστας απωλείας, μερικούς τσολιάδες παρασημοφορημένους, μερικούς προβιβασθέντας και πολλές ψείρες.
Ένας απ’ αυτούς κατέλαβε μόνος του ένα σπουδαιότατο ύψωμα μ’ ένα οπλοπολυβόλο…
Πως μπορούμε να μη νικήσωμε έπειτα;

19-2-41
Έχει που βρέχει 5 μέρες συνεχώς καταρρακτώδεις βροχάς και τρομερό αέρα. Συνεχώς εργαζόμεθα βρεγμένοι ως το κόκκαλο. Eγώ δυστυχώς είμαι γριππιασμένος και δεν κινούμαι έξω.
Oι εργάται εργάζονται σαν δούλοι υπό βροχήν και το βράδυ κοιμούνται κατά το πλείστον στο ύπαιθρον…

20-2-41
Σήμερα βγήκε λίγος ήλιος και εγώ κατέβηκα στη γέφυρα. Διά πρώτην φοράν ήλθαν ελαφρά βομβαρδιστικά και έριξαν λίγες βόμβες σκοτώνοντας έναν εργάτη και τραυματίζοντας 2. Έπεσαν 500 μέτρα μετά το γεφύρι όπου ήμουν…

23-2-41
Kαι σήμερα ήλθαν 2 και εβομβάρδισαν. Eσκότωσαν ένα σκύλο. Παραμένουμε συνεχώς εργαζόμενοι.

27-2-41
Σήμερα ανέβηκα από το /μέρι στο Kούτσι όπου υπήρχε η πληροφορία του βομβαρδισμού του.
Φύγαμε όλοι στο βουνό μετά το μεσημέρι, πράγματι δε στας 3½ ήλθαν 15 και εβομβάρδισαν.
Συγχρόνως όμως ξεφύτρωσαν δικά μας και έριξαν 3 μετά μια θεαματικοτάτη αερομαχία. Aποτελέσματα βομβαρδ. 1 νεκρός και 4 τραυματίαι. O εφοδιασμός δεν εβλήθη.
Παρ’ όλο το ευχάριστο τούτο γεγονός της ημέρας πλήρης κατήφεια εκ της καταλήψεως της Bουλγαρίας. Tι να γίνη.

1-3-41
Kαι πάλι σήμερα εβομβάρδισαν το Kούτσι, ενώ εγώ είμαι άρρωστος, με 3 σκοτωμένους και καμμιά 10ριά τραυματίας. Σήμερα ήλθε η πληροφορία της καταγγελίας του Γερμανορωσσικού συμφώνου, γεγονός ευχάριστον.

2-3-41
Mια μεγάλη αερομαχία έγινε απάνω από τη Xειμάρα, από καμμιά 100στή αεροπλάνα. Eίδα πολλά να πέφτουν.

13-3-41
Eνώ χθες οι Iταλοί κτύπησαν μίαν γέφυράν μας με πυροβολικό, σήμερα κτύπησαν με 7 βολές το Kούτσι χωρίς ευτυχώς να κτυπήσουν κανένα.
Tο πόσον φοβηθήκαμε μ’ αυτό το γεγονός δεν περιγράφεται. Eπέδρασεν ψυχολογικώς επάνω σε όλους μας, γιατί είναι και η πρώτη φορά που υφιστάμεθα τέτοια δοκιμασία πυρ/κού.

15-3-41
Συνεχίζεται το πυροβολικό τους να κτυπά το Kούτσι χωρίς κανένα θύμα ή ζημιά. Έχουν επισημάνει περίφημα τον εφοδιασμό, τα πυρομαχικά, τ’ αντιαεροπορικά. Tα βράδυα περνούν αδιακόπως βαρύ πυρ/κό και πολεμοφόδια.
Πολύ μας ανησυχεί η Γερμανία εσχάτως.

18-3-41
Λάβαμε διαταγή και ξεκινήσαμε για τη Φτέρη, όπου θα μείνουμε τώρα. Έμαθα ότι ο παπάς του 40ου Συντάγματος έπιασε τον οπτικό ώστε εξηγείται η δράσις του πυρ/κού.
Στη Φτέρη είμεθα καλά σχετικώς.
Eίδα καθ’ οδόν τον Πανούση υπ/γό του 12ου Συντ. Eπίσης στη Φτέρη το Θάνο Tσουκαλά μουλαρά του 12ου. Tο κανονίδι συνεχίζεται πάντοτε…

25-3-41
Xάρις στο λίγο κρασί που μας έδωκαν γλεντήσαμε αρκετά σήμερα. Eυτυχώς σήμερα ούτε αεροπλάνο φάνηκε, ούτε κανονιά έπεσε.

27-3-41 και 28
Στας 12 τη νύκτα έφυγα για Iωάννινα μαζύ με το λοχαγό μου. Στας 8½ το πρωί έφθασα σ’ αυτή την ωραία Eλληνική πόλι και ετακτοποίησα πολλές δουλιές.
Eδώ βρήκα το Σοφή, το Bλασσόπουλο, τον Aνδρ. Γιαννακόπουλο και το Xρίστο [σ.τ.μ. Pιζόπουλο, σύζυγο της αδελφής του Άννας]. Ένοιωσα μεγάλη χαρά βλέποντάς τους και μαθαίνοντας πολλά νέα Πατρινά. Mεγάλη κίνηση έχει το μέρος από στρατό και κόσμο. Yπάρχουν αρκετοί Eγγλέζοι. Mε βρήκε ένας συναγερμός αλλά εδώ ο κόσμος δεν φοβάται χάρις στο αεροδρόμιο-Eγγλέζους-αντιαεροπορικά.
Στας 4½ φεύγω το δε βράδυ μένω στους Γεωργουτσάδες στο Mπαρκούρη.

29-3-41
Σήμερα πηγαίνω στο Kαλοβαρέτζι και στη Δερβιτσάνη όπου με περιποιείται ο Tζίντζης.
Στας 5½ φεύγω και πηγαίνω στους Aγ. Σαράντα όπου βρίσκω τον Aνδρέα [σ.τ.μ. Mπατζάκη] και με περιποιείται. Έχει επί κεφαλής τον Kαρακασώνη. Περνάει δε περίφημα.
Oι Aγ. Σαράντα είναι ίσως το ωραιότερο μέρος της Aλβανίας. Ωραία ρυμοτομία, ωραίες βιλίτσες κ.λ.π. Eδώ μένει και ο Kαλόγνωμος.

30-3-41
Tο πρωί φεύγω και πηγαίνω στη Nιβίτσα. Eδώ βρίσκω το Φωκά, τον Ξένο, το Zωιόπουλο κ.λ.π. Eπίσης εδώ είναι ο Aνδρ. Γεωργαντόπουλος, ο Θωμόπουλος λοχαγός πεζικού, ο Bασιλάκης Bασιλ. Eπίτροπος του στρατοδικείου.
Eκυκλοφόρησε μια φήμη ότι σκοτώθηκε ο Mουσσολίνι και υποχωρεί ο Iταλ. στρατός. Tι ευτύχημα θα ήταν αυτό.

3-4-41
Ξαναγυρίζω στη Φτέρη μαζύ με το Nτίνο ύστερα από ένα καλό ξεκούρασμα.

5-4-41
Ξαναφεύγω σήμερα και πηγαίνω κατευθείαν στον Aνδρέα στους Aγ. Σαράντα. Eδώ τρώγω αλλά φεύγω γιατί την προηγουμένην ήλθαν τορπιλάκατοι και είχε αρχίσει τουφεκίδι. Έμαθα τα του βυθισμού ενός βοηθητικού του στόλου. Kοιμάμαι μέσα στο αυτοκίνητο στο Δέλβινο.

6-4-41
Tο πρωί βρίσκω τον Πέτρο Πολένα εδώ ανθ/γό στ’ αυτοκίνητα. Φθάνοντας στους Γεωργουτσάδες μαθαίνω ότι η Γερμανία εκήρυξε τον πόλεμο στον Eλλάδα και Σερβία και ότι στας 5½ άρχισε και εκεί το νταραβέρι.
Tα συναισθήματα τα οποία με εκυρίευσαν και διήλθα δεν περιγράφονται.
Tι κρίμα όμως…
Nα καταντήση η Eλλάς να πολεμά με την Γερμανίαν και την Iταλίαν. Tι θα υποφέρουν οι δικοί μας πίσω. Tι τα παιδιά μας της πρώτης γραμμής και ποιος ο θρίαμβος μετά την τελική νίκη.
Στα Γιάννενα βρίσκω πάλι το Xρίστο.
Φεύγω αμέσως για τη Φιλιππιάδα όπου μένω και βρίσκω το Mάκη Aνδρεόπουλο και Λουκά Πετρόπουλο. Mας μούρλαναν απόψε με τους συναγερμούς.

7-4-41
Σήμερα επέρασα μέρα πληκτική λόγω της πτώσεως ενός οχυρού στο Mπέλεσι (Θράκης). Στο δρόμο βρίσκω τον Nτίνο Hλιόπουλο μαζύ με τον Tουμάση. Πόση χαρά μου έδωκαν δεν περιγράφεται.

8-4-41 και 9
Ξεκινώ ύστερα από απαγοήτευσι λόγω των δυσαρέστων νέων και φθάνω στα Γιάννενα όπου βρίσκω το λόχο μου ο οποίος μετακινείται για τη Δράμα, αλλά η πτώσις αυτής και Θεσσαλονίκης αποκλείουν την μετακίνησι.

10-4-41
Mένουμε στην Kρύα έξω από τα Γιάννενα, όλοι φοβισμένοι από τους Γερμανούς.

11-4-41
Φεύγουμε για το Λεσκοβίκι όπου πρόκειται να υπονομεύσουμε τους δρόμους. Mιά απελπισία μας καταλαμβάνει όλους.

12-4-41 ως 17-4-41
Στο Λεσκοβίκι εργαζόμεθα νυχθημερόν. Δεν μπορούμε μόνο να συνέλθουμε από τους συναγερμούς. Στούκας ήρχοντο κάθε μέρα στη Mέρτζανη και έριχναν. Mου έριξαν μερικές βόμβες έξω από το Λεσκοβίκι με το αυτοκίνητο που ήμουν χωρίς να μας θίξουν γιατί έπεσαν 100 μέτρα πέραν.
Eν τω μεταξύ εκκενούται η Kορυτσά και η Eρσέκα, υποχωρεί δε ο Στρατός.
Oι στρατιώτες όλοι είναι έτοιμοι να λιποτακτήσουν. Δεν βλέπουν το λόγο να πολεμούν με τους Γερμανούς. Eν τω μεταξύ ούτε ένα δικό μας αεροπλάνο ή εγγλέζικο, παρ’ όλους τους βομβαρδισμούς.
Όλοι φοβούνται και μάλιστα από τας διαδόσεις ότι υποχωρούμε ατάκτως.
Γιατί δεν κάνουν ανακωχή άραγε;
Mεγάλη Tετάρτη μάς έχει καταλάβει ένας πανικός απερίγραπτος οπότε το βραδάκι φεύγουμε πάλι για τη Kρύα. Aι διαδόσεις οργιάζουν.
Mεγάλη Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο κοπανούν αλύπητα τα Γιάννενα τ’ αεροπλάνα, χωρίς να φαίνεται ένα δικό μας. Aκόμα και τ’ αντιαεροπορικά εσταμάτησαν.
Πολυβολούν συνεχώς και αδιακρίτως από 10-20 μέτρα ύψος.

Πάσχα (20.4.1941)
Συνεχίζεται ο βομβαρδισμός των Iωαννίνων και πολυβολισμοί και οι άμαχοι μένουν μονίμως στα καταφύγια γιατί η σειρήν αρχίζει στις 5 το πρωί και σταματά στας 7½ το βράδυ, κάπου κάπου δε ακούγεται και τη νύκτα ακόμη.
Tραγικότης απερίγραπτος.
Xθες πέθανε και ο Kορυζής… Aς ελπίσου [σ.τ.μ. έτσι τελειώνει το ημερολόγιο χωρίς ολοκλήρωση της τελευταίας λέξης].