Ο Δ. Πετρονώτης συμμετείχε στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο ως αξιωματικός του Πεζικού
[Αποστολέας: Μαρίνα Πετρονώτη].

28η Οκτωβρίου 1940
Ολίγον προ της χαραυγής της 28ης Οκτωβρίου το Σύν/μα ειδοποιήθη υπό της XV Μεραρχίας… ότι ο πόλεμος εκυρήχθη. Η Δ/σις του Συν/τος, άμα τη ως άνω ειδοποιήσει, διέταξεν την λήψιν των ενδεικνυομένων μέτρων & απέστειλεν εις ΜΑΛΙ-ΜΑΔΙ τον υπ/τήν του Συν/τος… Από της 6.30 πρωϊνής ήρξατο ο βομβαρδισμός των θέσεών μας εις ΜΑΛΙ-ΜΑΔΙ, ΣΑΜΟΒΙΤΣΑ-ΓΚΡΕΚΑ & ιδία εις ΡΟΥΣΕΛΙΤΣΑΝ & ΜΟΣΧΟΧΩΡΙ. Από της πρώτης ταύτης ημέρας του πολέμου η αεροπορική δράσις του εχθρού υπήρξεν εντονωτάτη… Κατά την ημέραν ταύτην ουδεμία απώλεια εσημειώθη επί των ημετέρων.

11η Δεκεμβρίου 1940
Η κίνησις του Συν/τος, διελθόντος τον ΑΩΟΝ ποταμόν, διά της λιθίνης γεφύρας, εις το ύψος του χωρίου ΟΡΓΚΟΦΣΚΑ & διασχύσαντος είτα το χωρίον τούτο, ήτο η δραματικωτέρα όλων. Η ακολουθηθείσα ημιονική οδός, ήτις διεκόπτετο υπό πλείστων χειμάρων, ήτο πλήρης ιλύος μέχρι & πάχους 50 εκ., εις πλείστα σημεία, η δε βροχή, ήτις ενηλλάσσετο μετά χιόνος & της χιονοθυέλλης κατεξήντλησαν τους τε άνδρας & τα κτήνη. Διατροφή οπλιτών & κτηνών ελλειπής. Εχορηγήθη ¼ άρτου εις τους άνδρας & ήμισυ μερίδος νομής εις τα κτήνη. Απώλειαι κτηνών 35.

12η Δεκεμβρίου 1940
Η πτώσις της χιόνος συνεχίζεται καθ’ όλην την ημέραν & το ψύχος, κατά τας απογευματινάς ώρας ιδία, καθίσταται δριμύτατον. Η Δ/σις του Συν/τος, βλέπουσα ότι η παραμονή του Συν/τος εις αυχένα ΝΤΕΛΙΝΙΕΣ ήτο λίαν επικίνδυνος… διέταξε την μεταστάθμευσιν εις θέσιν 2000 μ. Ανατ. του χωρίου ΦΡΑΣΑΡΙ εις ην λόγω υψομετρικής διαφοράς, η χιών ήτο κατά πολύ ολιγωτέρα. Τας εσπερινάς ώρας το ψύχος ήτο δριμύτατον & λόγω της κακής διατροφής καθίσταται ανυπόφορον & δεν έμενεν άλλο μέσον ειμή η θέρμανσις δι’ αφής πυρών… ούτω ανακουφίζονται εν μέρει οι άνδρες, διά τα κτήνη όμως ουδέν μέτρον είναι δυνατόν να ληφθή. Υποχρεωμένα να παραμείνωσι ημέραν & νύκτα ή επί της χιόνος ή επί του παγωμένου εδάφους & με ηλλαττωμένην μερίδα τροφής… δεν υπάρχει ουδέ ίχνος νομής, τα κτήνη υποφέρουσι τα πάνδεινα φθειρόμενα συνεχώς. Η προσπάθεια του Συν/τος όπως επικοινωνήση μετά της Μεραρχίας διά του Ασυρμάτου, δεν εκαρποφόρησεν.

24η Δεκεμβρίου 1940
Από της 2ας πρωϊνής ήρχισε ραγδαία βροχή, συνεχισθείσα καθ’ όλην την ημέραν & νύκτα. Το Σύν/μα εκινήθη την 9ην πρωϊνήν προς χωρίον ΡΑΜΠΑΝΙ, όπου & έφθασε τας απογευματινάς ώρας κατεξηντλημένον λόγω της μεγάλης κλίσεως του εδάφους & της ιλύος, καταυλισθέν περί το χωρίον… Εντός του χωρίου περιεφέροντο, εν αθλία καταστάσει, λόγω των κακουχιών & της κακής διατροφής, στρατιώται διαφόρων Συν/των. Τραυματίαι οιμόζοντες, λόγω των τραυμάτων των, μετεφέροντο διά των φορείων προς τους Σταθμούς Διακομιδής. Κτήνη αποσκελετωμένα ή θνήσκοντα ως & πτώματα αυτών υπήρχον εις κάθε γωνίαν του χωρίου τούτου, ιδία δε εις όλας τας εισόδους & εξόδους τούτου. Προτιθεμένης & μη οριστικής καταλήψεως του υψ. 1292, κατά την επιθετικήν προσπάθειαν της 23ης Δεκεμβρίου, υπό του 52ου Συν/τος, παρουσιάζετο μία εικών λίαν αποκαρδιωτική εις πάντα νεοαφικνούμενον εις την περιοχήν ΡΑΜΠΑΝΙ. Κατόπιν της ανωτέρω καταστάσεως η Δ/σις του Συν/τος, ίνα δυνηθή & διατηρήση ακμαίον το ηθικόν των ανδρών, εξέδωκε διαταγάς εκτελέσεως ηθικών διδασκαλιών εις τους άνδρας. Εκ παραλλήλου… επέτυχε την εξεύρεσιν αρκετών συσσιτίων κρέατος… Απώλειαι εις άνδρας & κτήνη: μηδέν.

30ή Δεκεμβρίου 1940
Την 6.55 εκ του Σ.Δ. του Συν/τος εδίδετο το σύνθημα της λήξεως της σιγής, της εμψύχου σιγής, διά του σαλπίσματος «Προχωρείτε!..» ενώ συγχρόνως το Πυρ/κόν επεμήκυνε την βολήν του. Αμέσως απ’ άκρον εις άκρον ηκούετο η φωνή «Αέρα!..».
Την αυτήν ως ανωτέρω ώραν ο λόχος Πολ/λων του ΙΙΙ/33 Τάγματος, τεταγμένος εις καταλλήλους θέσεις εξετέλει έμμεσον βολήν, προς τους πιθανούς χώρους εφεδρειών του εχθρού & τας πιθανάς θέσεις των όλμων του. Ο εχθρός αιφνιδιασθείς, κατ’ αρχάς, ελάχιστα των αυτομάτων του όπλων έθεσεν εις ενέργειαν, ενώ μετ’ ολίγον το παν εφλέγετο εκ των ολμιδίων του. Κατά την κρισιμοτάτην ταύτην στιγμήν ο εχθρός ενεργεί βιαίας αντεπιθέσεις δι’ ισχυρών δυνάμεων, υποστηριζομένων υπό δραστικών πυρών πυρ/κού & όλμων, ήτις αποκρούεται. Το Σύν/μα, λόγω της επελεύσεως του σκότους, παραιτείται της περαιτέρω επιθετικής προσπαθείας. Το Ι Τάγμα, λόγω της μεγάλης φθοράς του, αντικαθίσταται υπό του ΙΙΙ/33 Τάγματος, το οποίον είχεν αχθή εις την θέσιν εκείνην κατόπιν δ/γής του Συν/τος… Ούτω επερατώθη η επιθετική προσπάθεια της ημετέρας, αποδιοργανωθείσης πλήρως της εχθρικής τοποθεσίας μεταξύ υψωμάτων 1292 & ΜΑΛΙ-ΤΟΠΙΑΝΙΤ… παρά την καθ’ όλον το βάθος πείσμονα του εχθρού αντίστασιν. Αύτη είναι η ενδοξοτέρα μάχη του Συν/τος. Ο εχθρός αφήκεν επί του πεδίου της μάχης μέγαν αριθμόν νεκρών (υπέρ τους πεντακοσίους). Οι αιχμάλωτοι της ημέρας ταύτης ανήλθον εις 285 οπλίτας & 12 αξ/κούς, ανήκοντας πάντας εις τα: 8ον & 9ον Συν/τα Αλπινιστών της Μεραρχίας «ΤΖΟΥΛΙΑ». Μέγας αριθμός οπλιτών του αντιπάλου διέφυγεν διά των εκατέρωθεν της κορυφογραμμής αντερεισμάτων, διότι τα πλαισιούντα ημάς τμήματα εκινούντο βραδέως.

8η Ιανουαρίου 1941
Η νίκη της ημέρας υπήρξεν λαμπρά. Ο εχθρός εξεδιώχθη από χαρακώματα ορθίως βάλλοντος, προστατευόμενα υπό απλής σειράς συρματοπλέγματος, υπεστηρίζετο δε υπό κατά πολύ υπερτέρων μέσων πυρός από ημάς. Το πεδίον της μάχης παρουσίαζε θέαμα φρίκης. Υπέρ τους οκτακοσίους νεκροί & τραυματίαι του εχθρού έκειντο επί τούτου. Τας απογευματινάς ώρας το Σύν/μα διέθεσε άπαντας τους υγειονομικούς του αξ/κούς διά την περισυλλογήν & περίθαλψιν των τραυματιών του εχθρού.

12η-16η Ιανουαρίου 1941
Καιρική κατάστασις: πτώσις χιόνος, βιαιόταται χιονοθύελλαι & ομίχλη επεκράτησαν καθ’ όλας τας ημέρας ως & δριμύτατον ψύχος… Οι άνδρες υποφέρουσι πολύ από το ψύχος & παρουσιάζονται τα πρώτα κρούσματα κρυοπαγημάτων. Ο ανεφοδιασμός μας εις τρόφιμα είναι ελλειπέστατος… η δε εξεύρεσις κρέατος εις τα πέριξ χωρία ήτο σχεδόν αδύνατος λόγω μη υπάρξεως σφαγίων. Η κατάστασις των κτηνών είναι απελπιστική, λόγω ελλείψεως νομής, του ψύχους & του επιπόνου έργου εις ο υποβάλλονται λόγω της κακής καταστάσεως των ατραπών & των μεγάλων διαδρομών ας εκτελούν.

[Αποσπάσματα από το Πολεμώντας σε πάτρια και ξένα εδάφη.
Ημερολογιακές σελίδες του Δημητρίου Πετρονώτη,
Αξιωματικού του Πεζικού (1940-1944),
Επιμ. Μ. Πετρονώτη, Επίμετρο Μ. Σπηλιωτοπούλου
εκδ. Όστρια, Αθήνα 2017]